لوله پلیکا چیست؟

لوله پلیکا یک لوله پلیمری از جنس پلی وینیل کلراید است که در دو نوع نرم  و سخت تولید میشود.

از ویژگیهای فنی آن میتوان به عایق حرارتی و الکتریکی بودن، تحمل فشارهای مختلف بسته به درجه بندی و مقاومت در برابر UV (در انواع خاص) اشاره کرد. اتصالات آن با چسب مخصوص، دما (جوش حرارتی) یا اورینگی انجام میشود.

لوله پلیکا در سایزهای متنوع (16 تا 400 میلیمتر) و در دو نوع فشار قوی و فشار ضعیف تولید میگردد.

لوله پلیکا چیست؟
انواع لوله پلیکا

لوله های پلیکا فشار قوی
برای انتقال سیالات تحت فشار (مانند آب شهری، آبیاری تحت فشار و سیستم های هیدرولیک) استفاده می شوند.
تحمل فشار بالا (معمولاً از 6 تا 16 بار).
در سایزهای مختلف از 2/1 اینچ تا 24 اینچ تولید می شوند.
لوله های پلیکا فاضلابی
مخصوص انتقال فاضلاب و پساب های خانگی و صنعتی.
در دو نوع دو جداره (برای فاضلاب های زیرزمینی) و تک جداره (برای فاضلاب های روکار) عرضه می شوند.
معمولاً به رنگ خاکستری یا نارنجی هستند.
لوله های پلیکا برق
برای عبور کابل های برق و محافظت از آن ها در ساختمان ها و صنایع استفاده می شود.
به رنگ سفید یا خاکستری تولید می شوند.
غیرقابل اشتعال و عایق الکتریسیته.
لوله های پلیکا صنعتی
مقاوم در برابر مواد شیمیایی، اسیدها و بازها.
در صنایع پتروشیمی، غذایی و دارویی کاربرد دارند.
بعضی از آن ها دارای خاصیت آنتی استاتیک یا ضد UV هستند.
لوله های پلیکا آب باران
مخصوص جمع آوری و هدایت آب باران.
معمولاً به رنگ آبی یا سبز تولید می شوند.
لوله های پلیکا بهداشتی
مخصوص انتقال آب شرب.
از مواد فودگرید (Food Grade) ساخته می شوند تا برای سلامت انسان مضر نباشند.
لوله پلیکا چیست؟

لوله پلیکای فاضلابی
مزایای لوله پلیکا

سبک وزن (سهولت حمل و نقل و نصب)
مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی
سطح داخلی صاف (کاهش اصطکاک و رسوبگیری)
عایق حرارتی و الکتریکی
مقاوم در برابر پوسیدگی و حمله جوندگان
انعطاف پذیری در انواع نرم
تحمل فشارهای مختلف (در انواع فشار قوی و فشار ضعیف)
مقاومت نسبی در برابر UV (در انواع دارای پایدار کننده نوری)
نصب سریع و آسان (با اتصالات چسبی، حرارتی یا اورینگی)
عدم نیاز به رنگ آمیزی و نگهداری کم هزینه
عمر طولانی تا حداقل 50 سال در شرایط استاندارد
مقاومت در برابر رشد باکتری و جلبک
عدم تغییر طعم و بو در انتقال آب آشامیدنی
قیمت مقرون به صرفه نسبت به فلزات
تنوع سایز (16 تا 400 میلیمتر) و فشار کاری (PN6 تا PN16)
لوله پلیکا چیست؟

لوله پلیکای نیمه قوی
معایب لوله پلیکا

مقاومت کم در برابر دمای بالا (تحمل محدود دما حداکثر تا 60 درجه سانتیگراد، احتمال نرم شدگی یا ترک خوردگی)
شکنندگی در سرما (احتمال ترک در دماهای زیر صفر، مخصوصاً لوله پلیکای سخت)
حساسیت به ضربه مکانیکی (شکستن در فشارهای ناگهانی یا ضربات سنگین)
تغییر ابعاد بر اثر انبساط حرارتی (نیاز به در نظر گرفتن فاصله انبساط)
محدودیت در تحمل فشارهای بسیار بالا (نسبت به فلزات یا لوله پلی اتیلن)
احتمال تخریب لوله پلیکا در برابر برخی حلالهای شیمیایی (مانند استون و تینر)
کاهش استحکام در معرض نور خورشید (در صورت عدم وجود پایدارکننده UV)
مشکلات زیست محیطی (دشواری بازیافت و انتشار گازهای سمی در صورت سوختن)
محدودیت در اتصالات دائمی (اتصال چسبی نیازمند دقت و مهارت)
عدم امکان استفاده در سیستمهای با دمای متغیر شدید (مانند بخار داغ)

انواع لوله پلیکا
کاربردهای لوله پلیکا

سیستمهای آبرسانی شهری و روستایی (لولهه ای فشار ضعیف و فشار قوی)
تاسیسات فاضلاب ساختمانی و صنعتی (به ویژه لوله پلیکای سخت به دلیل مقاومت شیمیایی)
کاربرد در زیر ساختهای زهکشی و انتقال پساب (کشاورزی، صنعتی و پروژه های عمرانی)
سیستمهای تخلیه باران و سقفها (ناودان‌ها و جوی های زیرزمینی)
لوله کشی الکتریکی و عبور کابلها (به عنوان عایق و محافظ در داکت‌ها)
کاربرد در صنایع غذایی و دارویی (انتقال آب تصفیه شده به دلیل عدم واکنش شیمیایی)
سیستمهای آبیاری تحت فشار و قطرهای (سبکی و مقاومت در برابر کودهای شیمیایی)
تاسیسات استخر و تصفیه خانه ها (مقاومت در برابر کلر و رطوبت)
لوله های تهویه هوا و اگزاست فن (در ساختمانها و صنایع سبک)
استفاده لوله پلیکا در پروژههای عمرانی موقت (به علت نصب و جمع آوری سریع)
صنایع شیمیایی (انتقال محلول‌های غیرِ خورنده و اسیدهای رقیق)
سیستمهای اطفای حریق (در بخشهای غیر حساس و کم فشار)
لوله پلیکا چیست؟

سایزبندی لوله پلیکا

لوله‌های پلیکا در طیف گسترده‌ای از سایزها تولید می‌شوند که انتخاب صحیح آنها مستقیماً بر عملکرد سیستم تأثیرگذار است. سایزهای استاندارد این لوله‌ها بر اساس میلیمتر و اینچ طبقه‌بندی می‌شوند و معمولاً در طول‌های 6 متری عرضه می‌گردند.

برای مصارف خانگی و ساختمانی، سایزهای 20، 25 و 32 میلیمتر برای آبرسانی، 50 و 63 میلیمتر برای فاضلاب‌های ثانویه و 110 میلیمتر برای خطوط اصلی فاضلاب کاربرد دارند. در پروژه‌های صنعتی و بزرگ مقیاس، سایزهای 160، 200، 250 و حتی 400 میلیمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ضخامت دیواره لوله‌های پلیکا بسته به نوع کاربرد متفاوت است. لوله‌های فشار ضعیف (نظیر PN6) دارای دیواره‌های نازک‌تر و لوله‌های فشار قوی (مانند PN10 و PN16) از ضخامت بیشتری برخوردارند. برای مثال، یک لوله 110 میلیمتری فشار ضعیف ممکن است 2.7 میلیمتر ضخامت داشته باشد، در حالی که نوع فشار قوی همان سایز تا 6 میلیمتر ضخامت خواهد داشت.

در سیستم‌های کابل‌کشی، لوله های پلیکا در سایزهای 32 تا 63 میلیمتر پرکاربرد هستند، در حالیکه برای آبیاری تحت فشار، سایزهای 20 تا 50 میلیمتر معمولاً کفایت می‌کند. نکته حائز اهمیت این است که سایزبندی لوله‌های پلیکا در ایران عمدتاً بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند ISIRI 1331 و ISO 3633 انجام می‌شود.

برای انتخاب دقیق‌ترین سایز، علاوه بر محاسبات هیدرولیکی، باید به عوامل دیگری مانند فشار کاری سیستم، نوع سیال انتقالی، شرایط محیطی و مقررات محلی نیز توجه نمود. همیشه توصیه می‌شود با کارشناسان مجرب مشورت شود تا از انتخاب مناسب‌ترین سایز برای هر پروژه اطمینان حاصل گردد.
لوله پلیکا چیست؟

مزایای لوله پلیکا
مقایسه لوله پلیکا با سایر لوله ها

لوله پلیکا در مقابل لوله فلزی (گالوانیزه، چدن، استیل)
پلیکا: سبک، مقاوم به خوردگی، نصب آسان، قیمت پایین، عایق حرارتی و الکتریکی.
فلزی: سنگین، مستعد زنگ زدگی، نصب پیچیده، قیمت بالا، رسانای گرما و برق.
لوله پلیکا در مقابل لوله پلی اتیلن (PE)
پلیکا: مقاومت فشاری بالاتر، سطح صاف تر (کاهش رسوب)، قیمت کمتر.
پلی اتیلن: انعطاف پذیری بیشتر، مقاومت بهتر در دماهای زیر صفر، اتصالات جوشی مطمئنتر.
لوله پلیکا در مقابل لوله پنج لایه (PEX-Al-PEX)
پلیکا: قیمت بسیار پایینتر، نصب سادهتر با چسب.
پنج لایه: مقاومت حرارتی بالا (مناسب آب گرم)، انبساط کم، تحمل فشار بیشتر.
لوله پلیکا در مقابل لوله پلی پروپیلن (PP)
پلیکا: قیمت کمتر، مقاومت شیمیایی بهتر در برخی موارد.
پلی پروپیلن: تحمل دمای بالاتر (تا 90 درجه سانتیگراد)، اتصالات جوشی مستحکم تر.
لوله پلیکا در مقابل لوله ABS
پلیکا: مقاومت UV بهتر (در انواع دارای پایدار کننده)، قیمت پایین تر.
ABS: انعطاف پذیری و ضربه پذیری بالاتر، عملکرد بهتر در سرما.
لوله پلیکا در مقابل لوله بتنی
پلیکا: سبکی، نصب سریع، مقاومت شیمیایی بالا.
بتنی: مقاومت فشاری بسیار بالا، عمر طولانی در شرایط خاص.
۷. لوله پلیکا در مقابل لوله سفالی
پلیکا: وزن کم، نصب آسان، عدم نفوذ ریشه گیاهان.
سفالی: مقاومت محیطی بالا، سازگاری بهتر با خاک های محیطی.
لوله پلیکا چیست؟

کاربرد لوله‌های پلیکا
نحوه نصب لوله پلیکا

نصب لوله های پلیکا سریع و اقتصادی است، اما رعایت اصول چسبکاری و شیب‌بندی برای جلوگیری از نشتی ضروری است. برای سیستم‌های حساس، تست فشار الزامی است. در ادامه کاملترین دستورالعمل نصب لوله‌های پلیکا توضیح داده شده است:

ابزار و مواد مورد نیاز لوله های پلیکا
لوله و اتصالات در سایزهای مورد نظر
چسب مخصوص
اره مویی یا لوله‌بر
سمباده یا فرچه سیمی
متر و نشانگر
برس پاک‌کننده (پرایمر) – برای بعضی اتصالات
مراحل نصب لوله‌های پلیکا
برش لوله:
لوله را با اره مویی یا لوله‌بر به اندازه‌ی دقیق ببرید.
محل برش را با سمباده یا فرچه صاف کنید (براده‌ها را پاک کنید).
آماده‌سازی اتصال:
سطح داخلی اتصال و خارجی لوله پلیکا را با پرایمر (در صورت نیاز) یا برس تمیز کنید.
در صورت استفاده از چسب، هر دو سطح را خشک و عاری از گرد و غبار کنید.
اتصال با چسب:
چسب مخصوص PVC را روی سطح خارجی لوله و داخلی اتصال بزنید (لایه نازک و یکنواخت).
لوله را سریع در اتصال قرار دهید و 90 درجه بچرخانید تا چسب پخش شود.
10 تا 15 ثانیه فشار دهید تا چسب بگیرد.
حدود 15 دقیقه صبر کنید تا چسب کاملاً خشک شود (بسته به نوع چسب).
اتصالات بدون چسب (اورینگی یا پیچی):
از اتصالات اورینگی یا پیچی مخصوص پلیکا استفاده کنید.
لوله را داخل اتصال قرار داده و با آچار مهره را محکم کنید.